Rabu, 13 September 2017

SERAT PEDHALANGAN RINGGIT PURWA XXIV



        I.            Identitas buku
a.       Irah-irahan             : Serat Pedhalangan Ringgit Purwa XXIV
b.       Panganggit             : K.G.P.A.A. Mangkunagara VII
c.       Kacithak dening     : Proyek Penerbit Buku Sastraindonesia Dan Daerah
d.       Kacithak warsa       : 1980
e.       Kacithak wonten    : Jakarta
f.        Cacahing lembar    : 74 lembar
     II.            Ringkesan
Buku kanthi irah-irahan "SERAT PEDHALANGAN RINGGIT PURWA XXIV”dening K.G.P.A.A. Mangkunagara VII menika nyariyosaken 6 lampahan.
1.       Lampahan Samba ngengleng
Rikala rumiyin wonten kerajaan ingkang naminipun kerajaan Dwarawati. Rajanipun ingging menika prabu Kresna. Wonten kerajaan wonten perkara inggih menika bidhalipun  putra mahkota inggih menika saking kerajaan. Raden Samba asmanipun. Lajeng prabu kresna menika paring dhawuh dhumateng prabu Baladewa supados manggihaken lajeng mbekta wangsul malih putra mahkota kala wau. Prabu kresna ugi paring dhawuh dhumateng  raden setyaka supados bidhal dhateng praja Madukara, inggih menika supados raden janaka ugi madosi puta mahkota menika. Raden setyaka menika boten piyambak, ananging kaliyan raden setyaki ugi patih Udawa.
Saksampunipun dumugi wonten dalemipun Raden Janaka, raden Setyaja lajeng cariyos babagan raden samba ingkang medal saking kerajaan. Prabu Kresna menika paring dhawuh dhumateng raden Janaka supados manggihaken lajeng mbekta wangsul malih prabu Samba.
Saklajengipun raden Janaka bidhal dhateng pertapaan Gadamadana. Raden janaka menika kaliyan semar, nalagareng ugi petruk. Wonten pertapaan raden samba kaliyan kaliyan raden gunadewa menika nembe ngendikaaken babagan tatacaranipun tapa.
Dumuginipun wonten pertapaan gadamadana raden Janaka nyariyosaken ancasipun rawuh wonten pertapaan menika. Raden Samba menika lajeng nangis lan nyuwun dipunpanggihaken kaliyan dewi hagnyanawati.
Saklajengipun, prabu baladewa, raden Setyaka, raden Setyaki, raden Janaka, raden Samba ugi dewi Hagnyanawati menika rawuh wonten kerajaan Dwarawati.
Sejatosipun dewi hagnyanawati menika dipun remeni dening prabu Bomanarakusura inggih menika raja wonten kerajaan trajutrisna. prabu Bomanarakusura menika lajeng paring dhawuh dhumateng wadyabalanipun supados nyerang praja Dwarawati. Ananging wonten praja Dwarawati menika para Pandhawa sampun sami siap amargi sampun mangertosi bilih prabu Bomanarakusura badhe nyerang.
Peperangan menika ingkang menang inggih menika saking kerajaan Dwarawati. Prabu kresna menika ngaturaken syukur ugi panuwun dhumateng sedaya ingkang mbiyantu mbekta prabu sabda kondur kanthi slamet.
2.       Lampahan Bomantaka, Inggih Boma Suruhan
Prabu kresna menika badhe njodohaken raden Arya Samba kaliyan dewi Hagnyanawati. Saklajengipun prabu Bomanarakusura menika ngintun serat inkang wosipun rindu kaliyan raden samba. Lajeng sri kresna menika ngidinaken.
Mangertosi menika raden janaka anggadhahi siasat ingkang boten sae, lajeng raden janaka menika nyusul raden samba. Siasatipun raden janaka leres menawi prabu boma wonten niat ingang boten sae dhumateng raden samba. Wonten hutan raden janaka kepanggih kaliyan raksasa mahudara. Lajeng raden janaka nyuwun kanthi meksa raden samba supados dipunserahaken. Ugi raden janaka paring serat dhumateng mahudara ingkang wosipun tantangan saking raden janaka. Raden janaka kaliyan raden samba dumugi wonten kerajaan dwarawati lan nyariyosaken sedaya.
Mangertosi wosipun serat saking raden janaka, prabu boma murka. Lajeng duryudana paring paring dhawuh dhumateng dipati karna supados dados panglima perang.
Peperangan dipunmenangaken dening pihak padhawa utawi saking kerajaan dwarawati.
3.       Lampahan Sugatawati
Wonten kerajaan dwarawati menika wonten pirembagan babagan kesahipun raden janaka. Lajeng prabu baladewa menika nyariyosaken menawi prabujanaka menika dados raja ing bulukatiga. Ananging sejatosipun menika sanes prabu janaka ananging inggih menika betharakala. Ancasipun janaka ingkang palson inggih menika supados saged nyerang kerajaan dwarawati.
Raden baladewa menika badhe ngajak raden janaka wangsul dhateng dwarawati. Lan wonten kasilipun.
Wonten pratapan endragiri, begawan endrasekti (rama saking retna wara sumbadra) saweg gerah. Lajeng begawan endrasekti paring dhawuh dhumateng endang kusuma supados nyuwun pirsa ugi nyaosaken jenang madurasa dhumateng retna wara sembadra. Wonten lebetipun menika dudu jenang ananging sandhanganipun raden janaka. Lajeng endang sugatawati menika dipun pejahi dening baladewa. Begawan endrasekti murka. Wonten ing dwarawati janaka palsu menika kepanggih kaliyan begawan endrasekti. Janaka palsu lajeng dipun wudani. Babar wujud bethara kala. Lajeng mlayu.
Janaka wangsul malih kanthi slamet lajwng wonten ing taman banoncinawi.

4.       Lampahan Sugatawati Dhaup Kaliyan Samba
Raden janaka menika badhe nikahaken putrinupun dewi sugatawati kaliyan raden samba. Kathah sanget ingkang dipun undhang wonten ing adicara nikahan kasebat. Wonten tengahing adicara wonten ingkang rawuh inggih menika kerajaan garbaruci ingkang rajanipun inggih menika kaladurgangsa. Ancasipun badhe perang ugi badhe nggagalaken adicara nikahan kasebat. Ananging peperangan menika dipun menangaken dening praja madukara.
5.       Lampahan Jaladara Rabi
Prabu salya menika badhe nikahaken putranipun inggih menika dewi erawati kaliyan wasi jaladara. Wasi jaladara menika kedah nyiapaken syaratipun, lan ingkang kathah ugi ingkang paling awrat inggih menika putri puti remaja cacahipun 40.
Sejatosipun kathah sanget ingang ceblok demen kaliyan dewi erawati ananging ingkang dadosjodohipun inggih menika raden kakarsana. Raden kakarsana lajeng nyiapaken sedaya iringan ingkang dipun dadosaken syarat kala wau.
Wontening swasana bahagya wonten ing lebeting istana mandraka wonten kerusuhan inggih menika sri kurupati saha kurawanipun. Raden arya bratasena majeng, lajeng para kurawa sami medal saking istana mandraka. Sedaya rawuh nglajengaken seneng seneng.

6.       Lampahan Setyaki Rabi
Putri karsini bidhal saking kerajaan tanjung pura ingkang rajanipun Raja  kasendra. Raja kasendra ngawontenaken sayembara, sinten ingkang nemokaken saha mbekta wangsul putrinipun badhe dipunjodohaken kaliyan putri karsini.
Dewi karsini menika dipun temokaken wonten kratonipun prabu kalakambana, dening setyaki. Raden setyaki menika lajeng perang lawan kalakambana, lan kalakambana seda. Lajeng raden setyaki wangsulaken dewi karsini dhateng kerajaan tanjungpura. Ingkang saklajengipun amargi sampun mbekta wangsul dewi karsini, raden setyaka dipun jodohaken kaliyan dewi karsini.
  III.            Kalangkungan saha pangapesanipun buku
a.       Kalangkungan buku
Buku kanthi irah-irahan serat “PEDHALANGAN RINGGIT PURWA XXIV”dening K.G.P.A.A. Mangkunagara VII menika anggadhahi kalangkungan inggih menika cariyosipun menarik, boten monoton, satemah pamaos boten bosen
b.       Pangapesanipun buku
Serat pedhalangan ringgit purwa xxiv menika ugi anggadhahi pangapesan, inggih menika ngginakaken basa ingkang awrat, satemah pamaos kedah maos serat serat menika kanthiteliti ugi dipun bolanbaleni.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar